Последние статьи
|
|
|
|
|
|
Интересный факт
|
|
| Сейчас в англоязычных странах все привествуют друг друга по телефону словом «hello», а в XIX веке его еще не использовали. «Hello» придумал Томас Эдисон. Раньше было слово «Hullo», которое использовалось для выражения удивления или привлечения внимания. Есть предположение, что Эдисон решил сделать это слово телефонным привествием, просто изменив написание на «Hello!». |
|
|
Google
|
|
|
|
|
|
| Аўтар "Глокай куздры" нарадзіўся ў Беларусі |
 Памылка ў біяграфіі
Большасць крыніц дагэтуль называюць месцам яго нараджэння Пецярбург. І гэта тыповая рэч. Часцяком людзі, якія з’явіліся на свет ў мястэчках і правінцыйных гарадках тагачаснай Расійскай імперыі, у далейшым лічылі за лепшае пра іх не згадваць. Ці гэта за іх маглі вырашаць біёграфы, сваякі, паплечнікі…
Як бы тое ні было, Леў Шчэрба нарадзіўся не ў Пецярбургу, як паведамляе большасць сучасных крыніц, а ў старажытным беларускім горадзе Ігумен Мінскай губерні - тым самым, які бальшавікі потым пераймянуюць у Чэрвень. Сям’я Шчэрбаў прыехала ў Ігумен з Пецярбургу па накіраванні. Ягоны бацька Ўладзімір Сцяпанавіч быў інжынерам, маці Кацярына Валер’янаўна да замуства вучылася на жаночых педагагічных курсах.
На жаль, больш пра першыя крокі будучага навукоўца нічога невядома. У 1898 годзе хлопец скончыў з залатым медалём 2-ю гімназію ў Кіеве, куды пераехала сям’я, і паступіў на прыродазнаўчы факультэт Кіеўскага ўніверсітэта. Праз год чарговы пераезд. Гэтым разам - на радзіму бацькоў у Пецярбург, дзе Леў працягвае навучанне ўжо на гісторыка-філалагічным факультэце Пецярбургскага ўніверсітэта. З самага юнацтва ён марыў стаць выкладчыкам рускай мовы і літаратуры і цяпер мэтанакіравана спраўджваў мару.
Моўны шлях
Пачаўшы з псіхалогіі, Шчэрба наведвае лекцыі легендарных лінгвістаў - Шахматава і Сабалеўскага. Ягоным навуковым кіраўніком становіцца прафесар Бадуэн дэ Куртэнэ - адзін з найбуйнейшых тэарэтыкаў мовазнаўства 19-20 стагоддзяў. Менавіта ён і рэкамендуе таленавітаму выпускніку (за работу "Психический элемент в фонетике" Шчэрба атрымаў залаты медаль) застацца працаваць на сваёй кафедры параўнальнай граматыкі і санскрыта.
Здаўшы магістарскія іспыты, Леў Шчэрба выпраўляецца ў трохгадовую камандзіроўку ў Еўропу. Здзіўленыя? У тагачаснай Расійскай імперыі то была звычайная рэч. Вывучае граматыку, параўнальна-гістарычнае мовазнаўства і фанетыку ў Лейпцыгу, Парыжы, Празе. У Паўночнай Італіі ён даследаваў тасканскія дыялекты, у Нямеччыне - мужакаўскія дыялекты лужыцкай мовы. Прычым наш зямляк меў своеасаблівы падыход да вывучэння моў. Гэтак, не разумеючы ні слова на мясцовым дыялекце, ён пасяліўся ў сялянскай сям’і ў ваколіцы горада Мужакаў і за двое восеньскіх вакацый засвоіў мову, якой потым і прысвяціў доктарскую работу (1916).
Замежныя штудыі вызначылі далейшы накірунак ягонай навуковай дзейнасці. Па-першае, ён звярнуў асаблівую ўвагу на даследаванне ролі гутарковага маўлення, першым прыйшоўшы да высновы, што жывая мова існуе ў асноўным у форме дыялога. Па-другое, адной з цэнтральных праблем ягоных даследаванняў стала дзвюхмоўе. Па-трэцяе, папрацаваўшы ў парыжскай лабараторыі эксперыментальнай фанетыкі, Шчэрба даказаў неабходнасць вывучэння фанетыкі як самастойнай навукі, надаўшы тэрміну "фанема" сучаснае значэнне.
Жыццё па-за жыццём
Пасля вяртання ў родныя палестыны Льва Шчэрбу абіраюць прыват-дацэнтам Пецярбургскага ўніверсітэта, з якім і звязаны ўвесь ягоны далейшы лёс. Паралельна даследчык актыўна ўлучаецца ў выкладчыцкую дзейнасць, чытаючы курсы па мовазнаўстве, граматыцы, фанетыцы, рускай і старажытнаславянскай мовам, латыні, старажытнагрэцкай, французскай, ангельскай, нямецкай...
Абсалютна дзіўная рэч. Калі чытаеш ягоную біяграфію, складваецца ўражанне, што наш герой жыў ва ўласным свеце, ізаляваным ад наваколля. І гэта пры тым, што адбывалася гэта ці не ў самы складаны перыяд гісторыі: Першая сусветная вайна, Лютаўская і Кастрычніцкая рэвалюцыі, Грамадзянская вайна, сталінскія рэпрэсіі, Другая сусветная вайна... Шчэрба ўсяго гэтага нібыта не заўважаў. Гэтаксама, як гэтыя падзеі міналі Шчэрбу.
Гэтак, у 1916 годзе ён становіцца прафесарам кафедры параўнальнага мовазнаўства Петраградскага ўніверсітэта. У 1920-х - нязменным старшынём Лінгвістычнага таварыства, ганаровым сябрам Міжнароднай асацыяцыі фанетыстаў, членам-карэспандэнтам Акадэміі навук СССР, рэдактарам зборніка "Русская речь"… У 1930-х арганізоўвае на філфаку ўжо Ленінградскага ўніверсітэта кафедру фанетыкі, працуе ў кіраўніцтве Арфаграфічнай і Дыялектычнай камісій АН, рэдагуе падручнікі па граматыцы, складае слоўнікі...
1941 год. Эвакуацыя. Пераезд у далёкі Налінск. Гэта не спыняе Льва Ўладзіміравіча, які актыўна супрацоўнічае з перавезенымі з Масквы інстытутамі, піша знакамітыя "Теорию русского письма" і "Основы методики преподавания иностранных языков", якія так і засталіся няскончаныя. У 1943 годзе Леў Шчэрба вяртаецца ў Маскву ўжо акадэмікам АН СССР і з галавой занураецца ў навуковую, педагагічную і арганізацыйную працу ў разнастайных інстытутах і камітэтах.
У жніўні 1944-га Шчэрба моцна захварэў. Праз чатыры месяцы чалавека, які зрабіў велізарны ўнёсак у развіццё псіхалінгвістыкі, лексікаграфіі і фаналогіі і якому належыць неўміручая фраза "Глокая куздра штеко будланула бокра и курдячит бокрёнка", не стала.
На здымку: Леў Уладзіміравіч ШЧЭРБА (Лев Щерба). Нарадзіўся 3 сакавіка 1890 г. у Ігумене (Расійская імперыя). Памёр 26 снежня 1944 г. у Маскве (СССР).
Кастусь ЛАШКЕВІЧ
ТUT.BY, 07.05.2010
|
 admin 08.05.2010 12:55 ·
|
|
|
Комментарии
|
|
Нет комментариев
|
|
|
Добавить комментарий
|
|
Пожалуйста, зайдите на сайт для добавления комментария.
|
|
|
Рейтинг
|
|
Рейтинг доступен только для зарегистрированных пользователей.
Для участия в голосовании по рейтингу, пожалуйста, зайдите на сайт через форму входа или зарегистрируйтесь.
Нет данных для оценки
|
|
|
|
Гость
|
|
Забыли пароль? Запросите новый
|
|
|
Календарь событий
|
|
|
|
|
Случайный анекдот
|
|
| Мальчик, воспитанный блогерами, довел учительницу до истерики комментами в дневнике. |
|
|
|
Афоризм
|
|
Молчание — английский способ беседовать.
(Генрих Гейне) |
|
|
Counter
|
|
|
|
|
|
ГЛАВНАЯ
СКАЧИВАНИЕ
Навигация
Библиотека
Фотоальбомы
Download
Выпускники
Сотрудничество
О сайте
